5651 Sayılı Kanun Nedir?
5651 Sayılı Kanun nedir kısaca tarif etmek gerekirse; İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun dur.
Kanunun amacı; erişim sağlayıcı, yer sağlayıcı, toplu kullanım sağlayıcı ve içerik sağlayıcıların sorumluluk ve yükümlülükleriyle, internette işlenen belirli suçlarla içerik, yer ve erişim sağlayıcıları üzerinden mücadele edilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
5651 Sayılı Yasa, dünyada büyük hızla yayılan interneti kullanan elektronik iletişim araçlarının sağladığı imkânların suiistimal edilmesiyle işlenen suçlarla mücadele etmeyi amaçlamaktadır.
5651 Sayılı Kanun Yönetmelik, anayasanın “Ailenin Korunması” ve “Gençliğin Korunması” başlıklı maddeleri uyarınca; başta aileleri, çocukları ve gençleri uyuşturucu ve uyarıcı madde alışkanlığı, cinsel istismar, intihara yönlendirme, kumar ve benzeri kötü alışkanlıkları teşvik eden yayınların içeriklerinden korumak maksadıyla önleyici tedbirlerin alınmasını amaçlamaktadır.
5651 sayılı kanun yönetmelik ile ilgili bazı tanımlar;
- Toplu Kullanım Sağlayıcı Kimdir; Şahıslara belirli bir sürede ve belli bir yerde internet kullanım imkânı sağlayanı,
- İçerik Sağlayıcı Kim; İnternet üzerinden kullanıcılara sunulan her çeşit veri ve bilgiyi üreten, sağlayan ve değiştiren tüzel ve gerçek kişileri,
- Yer Sağlayıcı Kimdir; Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan ya da işleten tüzel veya gerçek kişileri,
- Erişim Sağlayıcı Kimdir; Kullanıcılarına internete erişim imkânı sağlayan her türlü tüzel ve gerçek şahısları, ifade etmektedir.
Erişim Sağlayıcı Kimdir | Toplu Kullanım Sağlayıcı Kimdir | İçerik Sağlayıcı Kim | Yer Sağlayıcı Kimdir |
İnternet servis hizmetini sağlayanlardır. TURKSAT, VODAFONE, TURKCELL, TELEKOM vb. | Oteller, Okullar, Yurtlar, Üniversiteler, Kafeler vb. | İnternet sitesi yöneticileri, sahipleri, tasarımcıları ve yayın sorumlularıdır. Tüzel kişi olarak da dernek, vakıf ve ticaret siteleri olabilmektedir. | İçerik sağlayıcıların içeriklerini yayınlayan web sayfası tarafınızdan işletiliyorsa, benzer şekilde web sayfası barındırma (hosting) hizmeti veriyorsanız yer sağlayıcı olursunuz. |
İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıların Yükümlülükleri
- Konusu suç oluşturan içeriklere yönelik erişimi engelleyici önlemleri almak amacıyla içerik filtreleme sistemi kullanmak.
- Erişim kayıtlarını, elektronik ortamda sistemlerine kaydederek 2 yıl süreyle saklamak.
- Kamuya açık alanlarda internet hizmeti sağlayan toplu kullanım sağlayıcılar, kısa mesaj (sms) servisi vb. yöntemler ile kullanıcıları tanımlayacak sistemleri kurmak.
- İnternet toplu kullanım sağlayıcılar konusu suç teşkil eden içeriklere erişimi engelleyici tedbirleri almak maksadıyla içerik filtreleme sisteminin yanında, ek önlem olarak güvenli internet hizmeti de alabilirler.
Ticari Amaçla İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıların Yükümlülükleri
- Erişim kayıtlarını elektronik ortamda kendi sistemine kaydedip, bu bilgilerin gizliliğini, bütünlüğünü ve doğruluğunu teyit eden değeri günlük kaydederek 2 yıl süreyle saklamak,
- Çocukların ve ailenin korunmasıyla konusu suç teşkil eden içeriklere yönelik erişimi engelleyici tedbirleri almak maksadıyla güvenli internet hizmeti ve içerik filtreleme sistemini kullanmak, kullanılan içerik filtreleme sistemini güncel ve aktif tutarak, herhangi bir müdahaleyle devre dışı kalmasını engel olmak, erişim sağlayıcıdan sabit IP alarak kullanmak ve sabit IP değişikliklerini 15 gün içinde mülki idare amirliklerine bildirmek,
- Mülki idare amirinden (ilde vali, ilçede kaymakam) izin belgesi almak, işyerinin kapatılmasının ya da devrinin 15 gün içinde mülki idare amirliğine bildirerek izin belgesini teslim etmek.
- Yükümlülüklere aykırı hareket ettiği belirlenen ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılara, mülki idare amiri tarafından ilk ihlalde yazılı olarak uyarma, ihlalin devamı halinde 3 güne kadar kapatma, ihlalin tekrarı halinde ise 1000 TL.’den 15.000 TL.’ye kadar idarî para cezası vermeye mahalli mülki amir yetkilidir.
İçerik Sağlayıcının Yükümlülükleri
- İçerik sağlayıcı; internette kullanıma sunduğu her çeşit içerikten sorumlu, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten ise mesul değildir. Fakat sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının bahse konu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belliyse genel hükümlere göre mesuldür.
- İçerik sağlayıcı Başkanlığın diğer kanunlarla ve bu kanunla verilen görevlerinin yerine getirilmesi kapsamında, talep ettiği kayıtları talep edilen şekliyle Başkanlığa teslim ederek, Başkanlıkça bildirilen önlemleri alır.
Yer Sağlayıcının Yükümlülükleri
- Yer sağlayıcı, yer sağladığı hukuka aykırı içerikleri 5651 sayılı kanunun 8. ve 9. maddelerine göre haber verilmesi durumunda yayından kaldırmakla yükümlüdür.
- Yer sağladığı hizmetlere ait trafik bilgilerini 6 ay saklamakla ve bu kayıtların doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini zaman damgasıyla birlikte saklamak ve gizliliğini sağlamakla yükümlüdür.
- Yer sağlayıcı, Başkanlık tarafından talep edilen bilgileri talep edilme şekilde Başkanlığa vermekle ve Başkanlıkça bildirilen önlemleri almakla yükümlüdür. Yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmamış ya da bu Kanundaki sorumluluklarını yerine getirmeyen yer sağlayıcılar hakkında Başkanlık tarafından 10.000 TL.’den 100.000 TL.’ye kadar idari para cezası verilir.
Erişim Sağlayıcının Yükümlülükleri
Erişim sağlayıcılar;
- Herhangi kullanıcısının yayınlamış olduğu hukuka aykırı içerikten, 5651 Sayılı Kanun Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde haber verilmesi durumunda erişimi engellemekle, Başkanlıkla aralarındaki bağlantıdan erişimi yasaklanacak adreslere ait gönderilecek bilgileri kendi sistemlerinde hemen uygulanabilmesi maksadıyla, gerekli yazılım ve donanımları kurarak ihtiyaç olan düzenlemeleri yapmakla,
- Sağladığı hizmetlere ait olarak erişim sağlayıcı trafik bilgisini 1 yıl saklamakla, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini zaman damgasıyla saklamak ve gizliliğini sağlamakla, internet trafik izlenmesinde Başkanlığa gerekli destek ve yardımı sağlamakla, faaliyet belgesinde yer alan Başkanlığın uygun gördüğü kayıtları talep edildiğinde bildirmekle ve ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcıları için sabit IP adresi vermekle,
- Kullanıcılarına vekil sunucu (proxy) hizmeti sunuyorsa; vekil sunucu trafik bilgisini 1 yıl saklamakla, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini zaman damgasıyla beraber muhafaza altına almak ve gizliliğini temin etmekle,
- Faaliyete başlamasından itibaren her ay düzenli, her erişim yöntemine ait kullanacağı erişim numaralarını ve toptan hizmet verdiği abonelere ilişkin bilgileri Başkanlığa göndermekle, faaliyetine son vereceği tarihten en az 3 ay önce, durumunu müşterilerine, kuruma ve içerik sağlayıcılarına bildirmekle, kapanma tarihinden geriye doğru 1 yıllık süredeki trafik kayıtlarını metin dosyası olarak, log formatlarını açıklayacak şekilde, abone kütük bilgilerini Başkanlığa CD/DVD vb. optik medya ortamında teslim etmekle, yükümlüdür.
- Erişim sağlayıcı, verdiği hizmeti kullananlara ait bilgilerin başkaları tarafından elde edilmesini ilgili mevzuatta belirlenmiş usul ve esaslara uygun şekilde engeller.
Yukarıda belirtilen yükümlülüklerden birini yerine getirmeyen erişim sağlayıcısına Başkanlık tarafından 10.000 TL.’den 50.000 TL’ye kadar idarî para cezası verilir.
Yararlanılan Kaynaklar:
5651 Sayılı Kanun
5651 Sayılı Kanun Son Değişiklikleriyle
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
İnternet Toplu Kullanım Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik